Powstanie skrajnej prawicy w Europie: przypadek Polski

W demokracji przedstawicielskiej tak naprawdę chodzi o wygrywanie wyborów. Liderzy tacy jak Olaf Scholz w Niemczech, Emmanuel Macron we Francji i innych demokracjach próbują różnych strategii politycznych, aby przekonać wyborców. Jednak wskrzeszanie duchów przeszłości i podsycanie „nastrojów nacjonalistycznych”, jak to czyni partia rządząca w Polsce, to igranie z ogniem.

W Europie rosną w siłę partie populistyczne

Oprócz historycznej i prawnej złożoności sprawy, polskie roszczenia odszkodowawcze odwołują się do nacjonalistycznych nastrojów Polaków. Ponadto w całej Europie rośnie liczba partii, które odwołują się do nastrojów nacjonalistycznych. Zwycięstwo Szwedzkich Demokratów w Szwecji i Fratelli d’Italia Meloniego we Włoszech to niedawne przykłady tego zjawiska. Z drugiej strony wiemy bardzo dobrze, że gniewne nastroje społeczne bezpośrednio doprowadziły do ​​wielu wojen w całej historii.

Dla UE rząd PiS w Polsce byłby dobrym punktem wyjścia do walki z populizmem w Unii. PiS rządzi stosunkowo długo i jest mniej podejrzany w Europie w porównaniu z innymi partiami populistycznymi. Pomimo ukrytej krytyki w Europie, PiS nadal nalega na obronę miejsca Polski w UE, ale nie jest jasne, jak długo ta pozycja się utrzyma. Należy zauważyć, że PiS podjął poważne starania o stworzenie odrębnego środka ciężkości w Unii Europejskiej wraz z krajami wyszehradzkimi. Ma potencjał do stworzenia bloku o zdecydowanym antyrosyjskim nastawieniu, prowadzenia ostrzejszej polityki granicznej w kwestii uchodźców i starcia z UE w kwestiach suwerenności narodowej, nawet z państwami bałtyckimi i Ukrainą. W tym środowisku Polska utkała sieć relacji. Jednocześnie, mimo wszystkich niekorzystnych działań Brukseli, liczba ludności i powaga militarna Polski czynią z niej kraj, obok którego nie można przejść obojętnie.

Kontratekstem europejskich liberalnych elit jest to, że prawicowa populistyczna retoryka odwołuje się do klas niższych, które są określane jako irracjonalne i łatwowierne. Taki pogląd ignoruje żądania tych wyborców dla systemu politycznego. Ale w tym tkwi problem. Obecnie europejskich wyborców wydaje się przyciągać język, który przedkłada tożsamość narodową nad inne kwestie, takie jak globalne ocieplenie, polityka płci i prawa człowieka. Jednak tendencja do przedstawiania tych wyborców jako zacofanych i irracjonalnych wydaje się działać przeciwko ustalonym procesom demokratycznym.

Ludzie, którym państwo narodowe obiecało podmiotowość polityczną jako obywatele, byli coraz bardziej spychani na margines społeczeństwa przez przejście do neoliberalizmu w ciągu ostatnich czterech dekad. Ich udział w dochodach malał z dnia na dzień. Równolegle z końcem zimnej wojny i upadkiem polityki lewicowej, polityka, która twierdziła, że ​​reprezentuje klasę robotniczą, straciła na atrakcyjności. Tymczasem dominujący liberalny dyskurs polityczny opierał się na kwestiach takich jak rasizm, prawa mniejszości i globalne ocieplenie, a lewicowa polityka głównego nurtu dotrzymywała kroku tej hegemonii.

Sprawa Polski

Polska jest jednym z krajów, które aktywnie przeżyły wszystkie te procesy. Począwszy od 1989 r. przeżywała techniczny okres przechodzenia do gospodarki zliberalizowanej. Najważniejszą cechą tego okresu był proces odgórny, oparty na naśladowaniu zachodniego liberalizmu. W rezultacie polska gospodarka rozwinęła się, w pełni zintegrowała z zachodnim systemem gospodarczym i stała się jednym z najbardziej rozwiniętych krajów wschodnich. Warszawa przystąpiła do NATO w 1999 roku, a do Unii Europejskiej w 2004 roku. Jednak różne grupy społeczne nie mogły w równym stopniu korzystać z rosnącego dobrobytu.

Dziś PiS, podtrzymujący w dyskursie krytykę UE i realizujący politykę społeczną na rzecz najuboższych, od 2015 roku rządzi sam. PiS obiecuje chronić interesy Polaków, tak jak skrajna prawica i skrajna prawica. Populistyczni europejscy rówieśnicy złożyli obietnice swoim wyborcom.

UE ma trudne relacje z rządem PiS, który prawdopodobnie zdobędzie trzecią kadencję. Chociaż Polska odegrała kluczową rolę z ramienia UE w pierwszych miesiącach konfliktu na Ukrainie, wielu ekspertów uważa, że ​​ta pozycja będzie trwała tylko przez krótki czas. Komisja Europejska zatwierdziła kary nałożone na Polskę za rzekome naruszenie przez PiS praworządności w Polsce, wskazując na taką orientację. W innym ujawnieniu strona polska ponownie otwiera swoją ciągłą krytykę UE i żądanie odszkodowań od Niemiec za II wojnę światową.

Winowajca: neoliberalna ekonomia polityczna

Bruksela i Warszawa mogą podjąć pewne taktyczne kroki w celu rozwiązania tych problemów. Konieczne jest jednak zajęcie się pierwotną przyczyną neoliberalnej ekonomii politycznej, która jest odpowiedzialna nie tylko za dojście BIS do władzy, ale także za powstanie innych prawicowych aktorów populistycznych.

W przypadku Polski punktem wyjścia jest spojrzenie na patologie okresu po 1989 roku. Polska stała się nowym rynkiem dla liberalnej gospodarki i źródłem siły roboczej. Po 2004 r. ponad milion osób wyemigrowało do innych krajów UE. W związku z tym nie jest zaskakujące, że ludzie, którzy nie otrzymują równej części dochodów, stracili poczucie kontroli w tym szybkim przejściu do gospodarki liberalnej.

Przyjęcie neoliberalizmu jako normy i postrzeganie go jako „pozbawionego alternatywy” sprawiło, że UE każdego dnia przekształciła się w technokratyczną administrację. Wzmocniona europejska biurokracja miała więcej do powiedzenia w sprawach państw członkowskich, konsekwentnie zmniejszając wpływy elektoratu.

Ten aspekt jest kluczowym aspektem odpowiedzi PiS na oskarżenia o łamanie praworządności. Strona polska mówi, że prawo powinno zostać przejęte przez liberalne elity i zwrócone ludowi. Partia krytykuje również rosnącą przepaść między klasami, ponieważ nie mają one równego udziału we wzroście gospodarczym.

W ramach tej ekonomii politycznej prawicowe partie populistyczne odwołują się do mas i obiecują im jeszcze więcej sprawczości politycznej. Niepokojące jest to, że zaangażowanie to często obejmuje rasizm i nadużycia wobec mniejszości, zwłaszcza imigrantów.

Przydatną odpowiedź można opracować, badając kontekst tych dyskursów. Innymi słowy, system ekonomiczny i biurokratyczny, który wypycha ludzi z systemu, jest głównym problemem stojącym za rozwojem skrajnej prawicy.

Wpływ sił globalnych

Co więcej, globalne siły również zasilają ten problem. Rosja i USA mają dobre stosunki z prawicowymi ruchami populistycznymi. Polska wyłania się jako jeden z najważniejszych sojuszników NATO i najlepszy partner Waszyngtonu w Europie, choć pozostaje krytyczny wobec UE.

Tymczasem Moskwa finansuje kilka prawicowych partii populistycznych i wykorzystuje je jako konie trojańskie w UE. Na przykład Marine Le Pen otrzymała znaczne pożyczki od rosyjskich banków na kampanię wyborczą, co skłoniło ją do złagodzenia jej poglądów na temat rosyjskich interwencji wojskowych. Sytuację tę ilustrują prorosyjskie i proamerykańskie stanowiska Węgier i Polski. Pronatowskie/amerykańskie stanowisko Meloniego i ciepłe stosunki niemieckiej AfD z Rosją pokazują, że podobna dynamika rozgrywa się w innych krajach.

Ogólnie rzecz biorąc, rozwój prawicowych partii populistycznych wpływa również na międzynarodową pozycję UE. Aby UE była liczącą się siłą na arenie międzynarodowej, musi odpędzić widmo faszyzmu i odpowiedzieć na polityczne subiektywne żądania Europejczyków.

*Poglądy wyrażone w tym artykule są poglądami autora i niekoniecznie odzwierciedlają politykę redakcyjną Agencji Anadolu.

Witryna Anadolu Agency zawiera tylko część wiadomości dostarczanych abonentom AA News Broadcasting System (HAS) i jest dostępna w skróconej formie. Skontaktuj się z nami w sprawie opcji subskrypcji.