Dym powraca do Polski, ostrzegając przed rosnącymi zagrożeniami dla zdrowia – Euractive

10 stycznia trzy polskie miasta – Poznań, Wrocław i Kraków – znalazły się w pierwszej dziesiątce najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie według Indeksu Jakości Powietrza, zwiększając zagrożenie dla zdrowia swoich mieszkańców.

Kwestia zanieczyszczenia powietrza jest szczególnie istotna, ponieważ wygląda na to, że zimowa pogoda będzie się utrzymywać, co oznacza, że ​​warunki pogodowe mogą w dalszym ciągu sprzyjać tworzeniu się smogu. Do ważnych czynników zaliczają się bezwietrzne warunki i ujemne temperatury.

„Jak na ironię, ta piękna zimowa pogoda doprowadziła ostatnio do gwałtownego wzrostu stężenia cząstek zawieszonych, o około 1000% wyższego niż zalecany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) dzienny limit PM2,5” – Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Dymnego , powiedział Euractive.

„W poprzednich latach, w sezonie grzewczym, te podwyższone stężenia często maskowały wietrzna pogoda, która skutecznie rozpraszała zanieczyszczenia powietrza” – dodał.

Polska jest niechlubnym europejskim liderem emisji

Chociaż, jak wskazano, emisja cząstek stałych spadła w ciągu ostatniej dekady Raport Stanu Środowiska dla Polski 2022Polska w dalszym ciągu przewyższa średnią unijną, emitując pięciokrotnie więcej pyłów PM10 (grubych) i PM2,5 (drobnych).

Polska ma także wątpliwy zaszczyt bycia największym emitentem benzopirenu – potencjalnej substancji rakotwórczej – w UE. Każda z tych substancji zanieczyszczających jest częścią mieszaniny dymu.

„Raporty roczne Europejska Agencja ŚrodowiskaPodsumowując pomiary jakości powietrza we wszystkich krajach UE, Polska niezmiennie plasuje się w gronie najbardziej zanieczyszczonych krajów w UE” – podkreślił Siergiej.

Aż 87% węgla wykorzystywanego do ogrzewania domów w UE spalane jest w polskich piecach..

Co więcej, dane działającego przy rządzie Krajowego Centrum Bilansu i Zarządzania Emisją (KOBiZE) pokazują, że 78% PM2,5 w powietrzu w Polsce w 2020 roku pochodziło z działalności gospodarstw domowych.

Walka Polski z dymem zaczyna się w domach

Biorąc pod uwagę ten problem, najskuteczniejszą metodą poprawy jakości powietrza w Polsce wydaje się wymiana przestarzałych kotłów na węgiel i drewno. W całym kraju pracuje około 2,8 miliona kotłów.

„Przejście na przyjazne dla środowiska opcje ogrzewania może znacznie poprawić jakość powietrza, szczególnie w sezonie grzewczym” – Sierzige powiedział Euractiv.

Uruchomiony w 2018 roku program „Czyste Powietrze” ma na celu dofinansowanie wymiany kotłów i docieplenia domów. Program będzie kontynuowany do 2029 roku.

Podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu 7 września 2024 r. Paweł Mirowski, Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), tak podsumował pięcioletnią realizację projektu:

„W połowie trwania programu 680 000 beneficjentów złożyło do NFOŚiGW wnioski o dotacje na łączną kwotę 17 miliardów złotych. [more than €3,8 million].”

W styczniu ubiegłego roku podwyższono stawki dotacji w ramach programu „Czyste Powietrze”, a zmiana ta spowodowała przyspieszenie realizacji programu” – dodał Siergiej.

Ponadto Siergiej podkreślił, że uproszczenie procesu aplikacyjnego, przyspieszenie napływu środków do beneficjentów oraz skuteczna promocja programu wśród obywateli to kluczowe czynniki, które dodatkowo przyspieszą realizację programu „Czyste Powietrze”.

Nadal potrzebny jest krajowy system ostrzegania

Zanim jednak program przyniesie rezultaty, Polacy powinni zapoznać się z ostrzeżeniami dotyczącymi jakości powietrza.

Zanieczyszczenie powietrza stanowi poważny problem zdrowotny, Podkreślone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).„Zanieczyszczenie powietrza jest czynnikiem ryzyka śmiertelności ze wszystkich przyczyn i określonych chorób” – stwierdzono.

Ponadto na stronie internetowej WHO wskazano, że zanieczyszczenie powietrza zwiększa ryzyko udaru, choroby niedokrwiennej serca, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, raka płuc i zapalenia płuc.

WHO podkreśla, że ​​nawet krótkotrwałe narażenie na smog może mieć niekorzystne skutki zdrowotne; Dlatego też należy zachęcać ludzi mieszkających na tych obszarach do pozostania w domach, gdy poziom zanieczyszczenia powietrza jest wysoki. Nadal system ostrzegania o zanieczyszczeniach powietrza w Polsce wymaga udoskonalenia.

„Istniejące lokalne ostrzeżenia różnią się w zależności od regionu, co powoduje niepewność wśród mieszkańców co do jakości powietrza w ich okolicy. Moim zdaniem brakuje nam ogólnokrajowego, prowadzonego przez rząd systemu ostrzegania, który systematycznie ocenia i komunikuje bezpośrednie zagrożenia” – podsumował Siergej.

[By Dr Paulina Mozolewska, Edited by Vasiliki Angouridi/Zoran Radosavljevic | Euractiv.com]

Przeczytaj więcej z Euractiv